Artykuły | Co do zasady

12 marca 2022 r. weszła w życie ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, zwana również specustawą o pomocy obywatelom Ukrainy. Wprowadziła ona szereg zmian, które mają umożliwić funkcjonowanie w naszym społeczeństwie coraz większej rzeszy uchodźców wojennych z Ukrainy. Ustawa reguluje między innymi legalizację pobytu, korzystanie z pomocy medycznej i pomocy społecznej, a także umożliwia podjęcie pracy w Polsce. Znalazły się w niej również postanowienia związane z udostępnianiem uchodźcom mieszkań przez obywateli Polski.

Do tej pory obowiązek przestrzegania unijnych sankcji gospodarczych wynikał bezpośrednio z przepisów rozporządzeń, w szczególności rozporządzenia 833/2014 oraz rozporządzenia 765/2006 zawierających środki ograniczające względem podmiotów rosyjskich i białoruskich, ale naruszenie zakazów nie podlegało karom. Sytuacja ulegnie zmianie, ponieważ w Sejmie procedowany jest projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego.

Rynek budowlany stoi przed kolejnymi wyzwaniami. Po wielu problemach związanych z pandemią pojawiły się kolejne poważne trudności wynikające z wywołanej przez Rosję wojny w Ukrainie. To drugi już w ostatnim czasie przypadek stanu siły wyższej, która dotyka także gospodarkę. Jakkolwiek w kryzysie pandemii sektor budowlany poradził sobie całkiem nieźle, tym razem prognozy są o wiele bardziej pesymistyczne. Nowa rzeczywistość wymaga więc szybkiego reagowania i poszukiwania rozwiązań pozwalających złagodzić liczne ryzyka.

Prawo zamówień publicznych z 11 września 2019 r. niewłaściwie  implementowało przesłankę wykluczenia dotyczącą nienależytego wykonania poprzedniego zamówienia. Niewłaściwie, bo z pominięciem specyfiki polskiego rynku zamówień publicznych. Błąd można naprawić albo przez zmianę legislacyjną, albo przez prounijną wykładnię przepisu.

Od sierpnia 2019 r. obowiązują podwyższone opłaty sądowe za wniosek o zawezwanie do próby ugodowej. Zmiany te zostały wprowadzone ustawą z dnia 4 lipca 2019 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Miały one zapobiec wykorzystywaniu postępowania pojednawczego wyłącznie w celu przerwania biegu terminu przedawnienia. Czy skutek ten został osiągnięty?

Wykonawca ma obowiązek rzetelnie skalkulować cenę oferty i uwzględnić w niej wszystko, co wynika z SWZ, w tym typowe ryzyka związane z realizacją zamówienia, tak aby zaoferowana cena była realna i pozwalała na należyte wykonanie umowy. Jeśli cena oferty wydaje się rażąco niska lub budzi wątpliwości, wykonawca musi ją szczegółowo wyjaśnić.

Zarówno dłużnicy, jak i wierzyciele często są przekonani, że jeśli dłużnik zainicjował cały łańcuch transakcji, aby uchylić się od spłacenia długów, sprawa jest „nie do odkręcenia”, a wierzyciel jest bezbronny. W rzeczywistości jednak nieuczciwi dłużnicy (oraz ich poplecznicy) w takich sytuacjach nie mogą spać spokojnie. Zarówno przepisy prawa, jak i praktyka sądowa dają wierzycielowi szansę na skuteczne przeciwstawienie się nawet całemu łańcuchowi oszukańczych transakcji.

Sąd Najwyższy w niedawnej uchwale (z 2 lutego 2022 r., III CZP 32/22) wypowiedział się na temat sytuacji prawnej wierzyciela pauliańskiego w porównaniu do innych wierzycieli osoby pozwanej ze skargi pauliańskiej.

Rynek baterii w Europie i na świecie przechodzi rewolucyjne zmiany. Światowe Forum Ekonomiczne przewiduje, że w 2030 r. globalne zapotrzebowanie na baterie będzie 14 razy większe niż dziś. Oznacza to, że musi znacząco wzrosnąć liczba zakładów je produkujących. Unia Europejska w 2030 r. może odpowiadać za 17% zapotrzebowania globalnego rynku na baterie. Wpływa na to m.in. rozwój gospodarki cyfrowej, niskoemisyjnej mobilności czy energii odnawialnej. Ilość problemów związanych z produkcją baterii oraz nieuregulowanych jeszcze kwestii prawnych zainspirowała Komisję Europejską do zdecydowanych zmian w prawie europejskim, których skutki odczuje nie tylko cały przemysł bateryjny, ale też bezpośrednio konsumenci.

Na stronie internetowej UODO pojawiła się lista pytań dotyczących przestrzegania przepisów RODO o inspektorze ochrony danych, do których będą musieli odnieść się wezwani przez UODO administratorzy i podmioty przetwarzające.

Specustawy wprowadzane w oderwaniu od istniejących już rozwiązań deformują dobre prawo. Widać to na przykładzie rynku zamówień publicznych dotkniętego kolejnymi nowelizacjami specustawy covidowej. Dziś niepotrzebna jest specustawa; w obecnych okolicznościach wystarczą przepisy o sile wyższej. Przydałaby się za to zmiana przepisu regulującego roszczenie o zmianę wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia pieniężnego.

Federacja Rosyjska nie pozostaje bierna wobec nałożonych na nią sankcji. Rosja w ramach odwetu (retaliacji) nałożyła własne sankcje na państwa zachodnie oraz zapowiada nacjonalizację majątków spółek kończących lub zawieszających swoją działalność na jej terytorium. Nie wyczerpuje to jeszcze jednak jej arsenału i być może niedługo dojdzie do kolejnych działań Federacji Rosyjskiej na arenie międzynarodowej sprowadzających się do kwestionowania legalności środków, którymi uderzono w rosyjską gospodarkę.