Artykuły | Co do zasady

W ostatnich latach ESG to przede wszystkim „E” – aspekty dotyczące środowiska. To one najczęściej były przedmiotem regulacji prawnych. Obecnie coraz większy nacisk kładzie się na sprawy społeczne (S) i ładu korporacyjnego (G). W zakresie tych ostatnich warto zwrócić uwagę na dyrektywę w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów spółek giełdowych, która weszła w życie pod koniec 2022 r. Dyrektywa ma zapewnić bardziej zrównoważoną reprezentację kobiet i mężczyzn wśród dyrektorów spółek giełdowych. 

Opodatkowanie obrotu tokenami NFT podatkiem VAT budzi zainteresowanie podatników oraz organów podatkowych w różnych krajach Unii Europejskiej, które prezentują niekiedy odmienne podejścia. Komitet VAT opublikował 21 marca 2023 r. dokument roboczy (Working Paper no. 1060 of the EU Value Added Tax (VAT) Committee regarding an EC question on non-fungible tokens (NFTs)) dotykający wielu zagadnień dotyczących opodatkowania NFT podatkiem VAT. Ponieważ transakcje NFT, w tym o dużej wartości, są coraz powszechniejsze, należy rzetelnie ocenić zasady opodatkowania tych tokenów i operacji z ich udziałem, w tym na gruncie VAT, a dokument roboczy może mieć istotny wpływ na tę ocenę.

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) to publiczny rejestr prowadzony przez Ministra Finansów, który został utworzony w efekcie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z 20 maja 2015 roku. Rejestr funkcjonuje w obrocie już od jesieni 2019 r., niemniej w związku z bieżącą harmonizacją przepisów dotyczących ujawniania informacji o beneficjentach rzeczywistych w ramach ustawodawstwa unijnego podlega coraz to nowym zmianom i ulepszeniom. Kolejne modyfikacje zostały wprowadzone 9 marca 2023 r.

Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu postępowania cywilnego. Wprowadza ona sporo zmian, które mają przede wszystkim przyspieszyć procedowanie. Przy okazji ustawodawca przywrócił niektóre regulacje i rozwiązania, które zmieniał w ostatnich latach. W artykule omawiamy najważniejsze zmiany.
 

20 marca 2023 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej opublikowano zmianę rozporządzenia MDR, która zakłada wydłużenie ważności starych certyfikatów (wydanych na podstawie wcześniej obowiązujących przepisów) dla wyrobów medycznych. Nowelizacja została przyjęta w trybie pilnym i weszła w życie od razu (z dniem opublikowania zmiany). Przedłużenie ważności certyfikatów ma zapobiec niedoborom wyrobów medycznych na rynku.

Wodór od dłuższego czasu jest wymieniany w dokumentach strategicznych Unii Europejskiej jako surowiec kluczowy dla transformacji energetycznej. Dotychczas jednak dużą przeszkodą były wysokie koszty produkcji odnawialnego wodoru. Ma to szanse zmienić inicjatywa Ursuli von der Leyen dotycząca utworzenia Europejskiego Banku Wodoru – ogłoszona 14 września 2022 r. podczas Orędzia o stanie Unii za 2022 rok, a zmaterializowana w ostatnich dniach.

Zgodnie z ustawowo przyznanymi mu kompetencjami Prezes UOKiK zajmuje się m.in. ochroną konkurencji, przewagą kontraktową, kontrolą koncentracji i inwestycji, zatorami płatniczymi oraz oczywiście ochroną konsumentów. Z opracowanego przez Urząd planu działalności na 2023 r.  można wyczytać, jakie obszary uznano w tym roku za kluczowe.

O zwodniczych interfejsach (dark patterns) stosowanych w sektorze cyfrowym przez dostawców platform internetowych mówi się nie od dziś. W ostatnim czasie jest jednak o nich coraz głośniej, w szczególności za sprawą działań podejmowanych przez unijne i krajowe instytucje i organy zajmujące się ochroną danych i ochroną konsumentów. Działania te mają przede wszystkim zwalczać zwodnicze interfejsy w środowisku cyfrowym, ale również edukować konsumentów i zwracać ich uwagę na najczęściej pojawiające się typy tych oszukańczych praktyk.
 

13 marca 2023 r. Prezydent popisał ustawę z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (dalej: „nowelizacja 10H”). Minimalna odległość elektrowni wiatrowej od budynków mieszkalnych wyniesie 700 metrów (wbrew postulatom wytwórców, organizacji branżowych i znacznej części samorządów, by było to 500 metrów). Oznacza to, że wieloletnie zmagania o zliberalizowanie niesławnej zasady 10H zakończyły się połowicznym sukcesem.

Kodeks spółek handlowych przewiduje szereg instytucji wzmacniających pozycję akcjonariuszy mniejszościowych. Akcjonariusze reprezentujący 1/5 kapitału zakładowego mogą m.in. zażądać wyboru rady nadzorczej spółki poprzez głosowanie oddzielnymi grupami (art. 385 k.s.h.). Regulacja stanowi odejście od ustawowego sposobu powoływania rady nadzorczej – w drodze uchwały walnego zgromadzenia podjętej bezwzględną większością głosów. Akcjonariusz lub akcjonariusze repezentujący 20% kapitału zakładowego mogą żądać wyboru rady nadzorczej grupami, nawet jeśli statut spółki przewiduje inny sposób wyboru rady nadzorczej, np. w ramach uprawnień osobistych.

Zagadnienie zgodności planowanego przedsięwzięcia z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego jest bardzo złożone, a niektóre jego aspekty od dawna budzą wątpliwości. Problem ma duże znaczenie praktyczne, a podejście organów oraz sądów w konkretnej sprawie często przesądza o tym, czy na danym terenie można zrealizować inwestycję lub prowadzić określoną działalność. Jest to szczególnie widoczne w przypadku przedsięwzięć związanych z gospodarowaniem odpadami.

Kończą się prace parlamentarne nad projektem ustawy o badaniach klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi. Zgodnie z projektem podmioty zaangażowane w badania kliniczne i wprowadzanie nowych leków będą mogły korzystać z doradztwa naukowego Prezesa URPL. Pozwoli to na lepsze przygotowanie testów i badań, a więc też na szybszą rejestrację dobrych i bezpiecznych leków.