spory sądowe | Co do zasady

Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej, mający na celu polubowne załatwienie sprawy, stał się bardzo popularnym sposobem na przerwanie przedawnienia. Wpłynęła na to nieskomplikowana procedura oraz niska opłata sądowa. Jednak po wyrokach Sądu Najwyższego i podwyższeniu kosztów postępowania pojednawczego może już nie być tak łatwo.

Trybunał Sprawiedliwości UE, w odpowiedzi na pytania prejudycjalne sądów krajowych, dokonuje wykładni przepisów prawa unijnego albo orzeka o ważności tych przepisów. Wyrok w sprawie prejudycjalnej wiąże nie tylko sąd krajowy w danej sprawie. Interpretacja Trybunału (lub wyrok dotyczący ważności przepisów) odnosi skutek we wszystkich państwach członkowskich zgodnie z zasadą jednolitości i skuteczności stosowania prawa unijnego. TSUE, dokonując wykładni prawa unijnego lub oceniając ważność przepisu, dokonuje ich ze skutkiem wstecznym, a więc interpretuje albo orzeka o ważności przepisu od chwili jego wejścia w życie. Jednym z zagadnień, jakie może powstać na skutek wydania wyroku prejudycjalnego przez Trybunał, jest jego skutek wobec prawomocnych orzeczeń sądów krajowych, które wydane zostały w oparciu o przepisy unijne poddane następnie ocenie TSUE.

Kodeks postępowania cywilnego umożliwia wzruszenie prawomocnego wyroku i ponowne przeprowadzenie postępowania co do istoty sprawy. Służy temu skarga o wznowienie postępowania, która podlega charakterystycznym rygorom i jest dopuszczalna wyłącznie w przypadkach wskazanych w ustawie. Jednak i w tym wypadku szczególne ustawowe rygory pozostawiają pole do różnych interpretacji, a wątpliwości rozstrzyga Sąd Najwyższy.

Jedną z wielu zmian, które wprowadziła ostatnio opublikowana nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego, jest opłata od wniosku o uzasadnienie orzeczenia (wyroku, postanowienia) lub zarządzenia. Opłata ta dotyczy już wniosków, które są składane od 21 sierpnia br.

6 sierpnia 2019 r. została ogłoszona nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw. Znaczna część zmian wejdzie w życie 7 listopada 2019 r., jednak dla niektórych przepisów przewidziano 14-dniowy okres vacatio legis. Oznacza to, że od 21 sierpnia br. strony postępowania cywilnego zawieszonego wcześniej na ich zgodny wniosek mają maksymalnie pół roku na podjęcie sprawy. Dla stron postępowań, którym nie można było nadać biegu z określonych względów formalnych, termin ten jest jeszcze krótszy i wynosi maksymalnie 3 miesiące. Niepodjęte w tym czasie postępowania zostaną umorzone, co może doprowadzić nawet do utraty roszczenia.

6 sierpnia br. opublikowana została bardzo szeroka nowelizacja procedury cywilnej, podpisana przez Prezydenta 24 lipca br. Czego dotyczy nowelizacja, których spraw dotknie i kiedy zmiany wejdą w życie?

6 sierpnia 2019 r. ogłoszono nowelizację Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw. Znaczna część zmian wejdzie w życie 7 listopada 2019 r., jednak dla niektórych przepisów, w szczególności tych zmieniających opłaty sądowe, przewidziano 14-dniowy okres vacatio legis. Oznacza to, że zaczną one obowiązywać już 21 sierpnia br. Należy się więc spieszyć z inicjowaniem niektórych nowych spraw, aby uniknąć wyższych opłat.

Jedną z najszerzej komentowanych zmian wprowadzanych nowelizacją Kodeksu postępowania cywilnego jest rozszerzenie możliwości złożenia zeznań na piśmie na całe sądowe postępowanie cywilne. Zmiana ta wejdzie w życie 7 listopada 2019 r.

Sąd Najwyższy wypowiedział się w sprawie sposobu doręczania między pełnomocnikami profesjonalnymi odpisu pisma stanowiącego rozszerzenie powództwa w znaczeniu ilościowym (rozszerzenie żądania pozwu albo wystąpienie z nowym roszczeniem obok pierwotnego). W orzecznictwie pojawiały się rozbieżności w tym zakresie, w związku z czym Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego wystąpił o rozwiązanie tego problemu prawnego przez skład siedmiu sędziów.

Przepis art. 647¹ k.c. wprowadzający gwarancyjną odpowiedzialność inwestora za długi wykonawcy wobec podwykonawców został wprowadzony do polskiego porządku prawnego w 2003 r. W kwietniu 2017 r. ustawodawca gruntownie go znowelizował ustawą „o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności”. Po dwóch latach jej obowiązywania próbujemy odpowiedzieć na pytanie, czy tytuł ustawy odpowiada rzeczywistości i czy podwykonawca rzeczywiście ma większe szanse otrzymania zapłaty za swoją pracę.

Ustawodawca przyznał podwykonawcom duży poziom ochrony. Postanowienia o odpowiedzialności solidarnej są surowe dla inwestora i często w praktyce oznaczają ryzyko podwójnej płatności za to samo: raz na rzecz wykonawcy, a drugi raz na rzecz podwykonawcy. Inwestor powinien więc zapewnić sobie możliwość odzyskania od generalnego wykonawcy kwot wypłaconych bezpośrednio podwykonawcom.

Od czasu wprowadzenia do Kodeksu cywilnego, a później również do Prawa zamówień publicznych, przepisów o solidarnej odpowiedzialności inwestora za zapłatę należną podwykonawcom robót budowlanych, generalni wykonawcy znajdują się w swoistym potrzasku – między koniecznością nadzoru i dyscyplinowania podwykonawców a presją inwestora, by ich rozliczać.