najciekawsze orzeczenia | Co do zasady

23 lipca 2020 r. zakończył się trwający dziesięć lat spór o kwadratowe opakowanie czekolady Ritter Sport. Postępowanie toczyło się w Niemczech, ale rozstrzygnięcie może być wskazówką dla sądów innych państw, jak interpretować przesłankę kształtu nadającego produktowi istotną wartość.

Fakultatywna przesłanka wykluczenia za niewykonanie lub nienależyte wykonanie wcześniejszej umowy została ograniczona czasowo do trzech lat od dnia zaistnienia zdarzenia będącego podstawą wykluczenia. W praktyce pojawił się jednak problem, które zdarzenie powinno się brać pod uwagę, licząc trzyletni termin. Wypowiedzenie umowy przez wykonawcę? Odstąpienie od umowy przez zamawiającego? A może zasądzenie odszkodowania za nienależyte wykonanie wcześniejszego zamówienia? Odpowiedź znajdziemy w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 26 sierpnia 2020 r. (KIO 1781/20).

Wykonawca, wnosząc odwołanie, musi należycie wykazać posiadanie legitymacji procesowej zgodnie z art. 179 ust. 1 p.z.p. W doktrynie i orzecznictwie toczy się nieustanna dyskusja nad kręgiem podmiotów, które są uprawnione do wniesienia odwołania. Krajowa Izba Odwoławcza zabrała głos w tym sporze w wyroku z 23 października 2019 r. (KIO 2031/19), odpowiadając na pytanie, czy wykonawca, którego ofertę odrzucono, wciąż posiada interes prawny we wniesieniu odwołania.

Sąd Najwyższy przedstawił do rozstrzygnięcia swojemu powiększonemu składowi zagadnienia prawne dotyczące zawezwania do próby ugodowej jako czynności prowadzącej do przerwania biegu przedawnienia roszczenia.

W wyroku z 26 kwietnia 2019 r. (V CSK 80/18) Sąd Najwyższy uznał, że nie jest sprzeczne z naturą umowy o roboty budowlane uzależnienie wypłaty wynagrodzenia od braku wad przedmiotu zamówienia. Za dopuszczalne należy więc przyjąć postanowienia stron o zapłacie dopiero po uzyskaniu bezusterkowego protokołu odbioru robót. Przy czym takie zastrzeżenia w ocenie Sądu Najwyższego mogą także znaleźć się w samej treści protokołu odbioru. Sąd Najwyższy zaaprobował bowiem możliwość powoływania się przez strony na dokonane zastrzeżenia w protokole odbioru stanowiące dodatkowe w stosunku do umowy postanowienia.

Sąd Najwyższy w wyroku dotyczącym odszkodowania z umowy ubezpieczenia przesądził, że nieważne jest postanowienie niekorzystne dla jednej ze stron umowy ubezpieczenia, które wprowadził ubezpieczyciel jako kontrahent o silniejszej pozycji kontraktowej, kształtujący jednostronnie ogólne warunki ubezpieczenia.

Zamawiający w dokumentacji postępowania może wymagać od wykonawców spełnienia określonych warunków udziału. Powinny być one precyzyjne i należycie opisane, aby wykonawcy mogli odpowiednio wykazać ich spełnienie. Co jednak gdy zamawiający nie zdefiniował precyzyjnie warunku udziału w postępowaniu? Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 3 lipca 2020 r. (KIO 1001/20) stwierdziła, że wtedy należy zastosować ten sposób interpretacji warunku, który jest korzystniejszy dla wykonawcy.

Kilku wykonawców wspólnie ubiega się o udzielenie zamówienia. Czy mogą wnieść wadium w formie gwarancji wadialnej, która nie wymienia wszystkich członków konsorcjum? Ta kwestia była i wciąż jest przedmiotem dyskusji w orzecznictwie i literaturze prawniczej. Zabierając głos w tym sporze, Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 31 lipca 2020 r. (KIO 1183/20) podkreśliła, że decydującą rolę odgrywa tu treść gwarancji, z której musi jednoznacznie wynikać zakres podmiotowy i przedmiotowy odpowiedzialności gwaranta (np. banku, ubezpieczyciela, poręczyciela).

Dystrybutorzy filmowi od lat walczą z nielegalnym udostępnianiem filmów w internecie. Dochodzenie praw przed sądami utrudnia przede wszystkim specyfika funkcjonowania platform, na których filmy są udostępniane, w tym gwarantowana ich użytkownikom względna anonimowość. Trybunał Sprawiedliwości UE w najnowszym wyroku potwierdził, że ani YouTube, ani Google nie są zobowiązane do ujawniania szczegółowych danych pozwalających na identyfikację użytkowników, którzy naruszyli cudze prawa własności intelektualnej. Jakich danych? O tym dalej.

W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego zamawiający ma obowiązek poprawić w ofercie oczywiste omyłki pisarskie czy rachunkowe, niezwłocznie zawiadamiając o tym wykonawcę, którego oferta została poprawiona. A czy powinien również dopisać w treści oferty brakujące ceny jednostkowe netto, które były wymagane przez SIWZ? Krajowa Izba Odwoławcza, powołując się na zasadę równości i przejrzystości prawa zamówień publicznych, udzieliła odmownej odpowiedzi na to pytanie w wyroku z 6 lipca 2020 r. (KIO 973/20).

Naczelny Sąd Administracyjny zajmował się ostatnio sprawą, w której rozważał możliwość zastosowania przepisu o trzyletnim terminie na rozpoczęcie robót budowlanych do pozwolenia na wznowienie robót budowlanych, wydanego przez organy nadzoru budowlanego w odniesieniu do zalegalizowanej samowoli budowlanej. NSA wskazał, że terminu tego nie stosuje się w takim przypadku.

Procedura self-cleaning opisana w art. 24 ust. 8 p.z.p. pozwala ubiegać się o zamówienie pomimo wystąpienia okoliczności, które mogłyby być oceniane jako przesłanki wykluczenia. Jakie dowody powinni jednak przedstawić wykonawcy w ramach samooczyszczenia, aby były one skuteczne? W niedawnym wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 31 lipca 2020 r. (KIO 1248/20) zaznaczono, że wykonawcy zobowiązani są nie tylko wykazać podjęte działania kadrowe, organizacyjne czy techniczne, ale też udowodnić, że działania te będą przeciwdziałać w przyszłości powstaniu podobnych uchybień.