Nowa dyrektywa w sprawie emisji przemysłowych | Co do zasady

Nowa dyrektywa zastępuje w szczególności dyrektywę LCP (dyrektywa 2008/1/WE) oraz IPPC (dyrektywa 2001/80/WE) i zwiększa wymagania dotyczące wielkości emisji przemysłowych wprowadzanych do powietrza, wody i gleby. Ma to duże znaczenie dla różnych gałęzi przemysłu państw członkowskich, w tym zwłaszcza dla sektora elektroenergetycznego, ciepłowniczego, rafineryjnego, cementowego oraz chemicznego. Łącznie nowa regulacja obejmie swoim zasięgiem około 52 tysiące instalacji przemysłowych oraz gospodarstw rolnych na obszarze Unii.

Dyrektywa jest efektem ponad dwuletnich negocjacji pomiędzy Unią Europejską a państwami członkowskimi, których celem było ustanowienie przejrzystych zasad i warunków konkurencji w europejskim sektorze przemysłowym. Nowe surowsze zasady emisji obowiązywać będą od roku 2016. Mają one ograniczyć emisję dwutlenku siarki, dwutlenków i tlenków azotu oraz pyłów, stanowiących zagrożenie dla przyrody oraz zdrowia człowieka.

Z racji charakteru polskiego rynku wytwarzania energii elektrycznej, w którym w 2009 r. 92 proc. wytworzonej energii powstało ze spalania paliw węglowych, dyrektywa w sposób szczególny wpłynie na polski przemysł energetyczny. Dyrektywa stanowi, że nowe regulacje w sprawie emisji będą obowiązywać od roku 2016, jednak Polska wynegocjowała okresy przejściowe dla dużych instalacji spalania, w tym elektrowni węglowych, do czerwca 2020 r. Starsze elektrownie uzyskają natomiast zwolnienie z przestrzegania dopuszczalnych limitów emisji pod warunkiem, że zostaną wyłączone z eksploatacji do końca 2023 r., a po roku 2016 przepracują nie więcej niż 17 500 godzin. Operatorzy instalacji będą musieli złożyć pisemne zapewnienie w tej kwestii i corocznie przedstawiać weryfikowane następnie zaświadczenie o ilości godzin funkcjonowania instalacji.

Państwa członkowskie zapewnią zastosowanie odpowiednich środków, tzw. „najlepszych dostępnych technologii” (best available techniques – BAT’s) wobec instalacji niespełniających wymogów nowej dyrektywy w celu otrzymania pozwolenie na eksploatację danej instalacji. Otrzymanie pozwolenia będzie więc możliwe tylko w przypadku, gdy przy użyciu BAT zostanie zminimalizowany wpływ na środowisko w znaczeniu ogólnym. Badaniu podlegać będą takie wskaźniki jak wpływ na powietrze, glebę i wodę, poziom wytwarzanego hałasu oraz bezpieczeństwo dla otoczenia. Planowane jest powołanie komitetu, w którego skład wejdą przedstawiciele Komisji Europejskiej, państw członkowskich, organizacji ekologicznych oraz przemysłu, w celu wypracowania postępowania kwalifikowanego jako BAT dla danej gałęzi przemysłu. Państwa członkowskie będą miały w tym zakresie swobodę działania. Konieczne będzie ponadto wykazanie, że koszt dostosowania instalacji do wymogów stawianych przez nową dyrektywę jest niewspółmierny z możliwymi do osiągnięcia korzyściami ekologicznymi, natomiast działanie instalacji konieczne jest do czasu jej zastąpienia. Krótki okres wdrażania tych mechanizmów wymagać będzie dużej elastyczności ze strony przemysłu.

Dyrektywa musi jeszcze zostać zaakceptowana przez Radę. Dopiero wtedy stanie się prawem, które będzie musiało być implementowane do porządków prawnych państw członkowskich. Akceptacja Rady powinna być jednak tylko formalnością, ponieważ organ ten uczestniczył w wypracowaniu kompromisu, który odzwierciedlają postanowienia dyrektywy.