Nieprawidłowa stawka VAT w ofercie nie może być podstawą jej odrzucenia
Zamawiający nie może odrzucić oferty wykonawcy, który zastosował nieprawidłową stawkę podatku VAT. Decyzja o przyjęciu określonej stawki podatku należy bowiem do wyłącznej kompetencji wykonawcy.
Krajowa Izba Gospodarcza (KIO) w wyroku z 1 lutego 2011 roku (sygn. akt KIO 125/11) uznała, że skutki zastosowania przez oferenta nieprawidłowej stawki VAT w żaden sposób nie obciążają zamawiającego, który zobowiązany jest jedynie do zapłaty ceny brutto zaproponowanej w ofercie przetargowej. Nawet jeśli wykonawca będzie zobowiązany uiścić wyższy podatek, całkowita odpowiedzialność z tego tytułu spocznie tylko i wyłącznie na nim, jako wystawcy faktur. To on odpowie przed organami skarbowymi za niewłaściwe naliczenie i przekazanie podatku.
KIO przeanalizowała przypadek firmy, która składając ofertę w grudniu 2010 roku przyjęła obowiązującą jeszcze wówczas stawkę 22 proc. VAT. Zamawiający odrzucił ofertę, twierdząc, że cena została źle obliczona, ponieważ inwestycja miała być realizowana w 2011 roku, a więc stawka powinna wynosić 23 proc.
KIO uznała, że zamawiający nie może dokonywać oceny składanych ofert pod względem prawidłowo zastosowanej stawki VAT, ponieważ jest ona dla niego całkowicie neutralna. Przedmiotem jego wyłącznej weryfikacji powinna być cena brutto zaproponowana przez wykonawcę, gdyż tylko ona ma dla niego charakter wiążący. KIO powołała się w tej materii na wyrok Sądu Najwyższego z 21 lipca 2006 roku (sygn. III CZP 54/06), zgodnie z którym podwyższenie stawki VAT nie uzasadnia – bez zmiany umowy zawartej z wykonawcą –nałożenia na zamawiającego obowiązku zapłaty wynagrodzenia netto powiększonego o podatek według nowej stawki. Jak zauważył Sąd Najwyższy, trafność powyższego stanowiska potwierdza art. 629 Kodeksu cywilnego, stosownie do którego jeśli strony określiły wynagrodzenie na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów (wynagrodzenie kosztorysowe), a w toku wykonywania dzieła zarządzenie właściwego organu państwowego zmieniło wysokość cen lub stawek obowiązujących dotychczas w obliczeniach kosztorysowych, każda ze stron może żądać odpowiedniej zmiany umówionego wynagrodzenia, z wyjątkiem należności uiszczonej za materiały lub robociznę przed zmianą stawek lub cen. Taka treść art. 629 k.c. potwierdza wniosek, że sama urzędowa zmiana czynników wpływających na kalkulację wynagrodzenia stron nie wywołuje żadnych automatycznych skutków w zakresie treści zobowiązania.
KIO wyraziła także pogląd, że wprawdzie przyjęcie nieprawidłowej stawki VAT wpływa na całkowitą cenę oferty, jednak nie stanowi ono błędu w jej obliczeniu, bowiem decyzja wykonawcy co do stawki podatku ma charakter w pełni świadomy.
Wyrok KIO stanowi wyłom w dotychczasowym podejściu organów orzekających do kwestii prawidłowości obliczenia ceny. O ile w przypadku ustawowej zmiany stawki podatku VAT przyjęte przez KIO rozwiązanie może być prawidłowe, o tyle jednak nie powinno być ono automatycznie stosowane we wszystkich stanach faktycznych. Przerzucenie na wykonawcę obowiązku zastosowania prawidłowej stawki podatku VAT bez możliwości jej weryfikacji przez zamawiającego może rodzić szereg problemów praktycznych związanych z prawidłowym porównaniem ofert.
Anna Prigan, zespół Infrastruktura, Transport, Zamówienia Publiczne (PPP) kancelarii Wardyński i Wspólnicy
