Drugie podejście do biometanu | Co do zasady

W czasie postępującej transformacji energetycznej oraz rozchwiania na rynku surowców energetycznych Polska nie wykorzystuje potencjału biogazu i biometanu, czyli wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej z lokalnych substratów. Wśród głównych powodów takiego stanu rzeczy wskazuje się brak odpowiednich regulacji prawnych w obszarze wsparcia dla wytwarzania biometanu oraz w zakresie możliwości wykorzystania rozwiązań technicznych zwiększających efektywność prowadzonych inwestycji. Oczekiwania branży może przynajmniej częściowo spełnić zapowiedziany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska projekt zmiany ustawy o odnawialnych źródłach energii.

Z publicznie dostępnych danych wynika, że w Polsce działa już ponad 400 biogazowni. Dodatkowo we wrześniu 2025 r. do sieci gazowej Polskiej Spółki Gazowniczej przyłączono pierwszą instalację biometanową. Z informacji przekazanej przez operatora wynika, że wydanych warunków przyłączenia lub oświadczeń o możliwości przyłączenia do sieci dystrybucyjnej gazowej instalacji biometanowych może być nawet tysiąc, co jest imponującą liczbą, jeśli weźmiemy pod uwagę, że we wrześniu działały jedynie dwie tego rodzaju instalacje. Realizacja zapowiadanych inwestycji może zwiększyć wykorzystanie potencjału sektora optymistycznie szacowanego na 8 mld m³ rocznie. Pozwoliłoby to zaspokoić prawie połowę rocznego zapotrzebowania na gaz w oparciu o własne krajowe zasoby i znacząco ograniczyć import tego surowca.

Zmiany legislacyjne mogą okazać się kluczowe dla uwolnienia tego potencjału. Mając świadomość tego faktu, Ministerstwo Klimatu i Środowiska wprowadziło do wykazu prac rządowych projekt ustawy o zmianie przepisów dotyczących odnawialnych źródeł energii w zakresie, w jakim dotyczą one biogazu i biometanu.

Zgodnie z opublikowanymi założeniami projektu nowych regulacji mają one dotyczyć w szczególności:

• Wprowadzenia systemu aukcyjnego dla instalacji biometanu o mocy powyżej 1 MW, który ma być uzupełnieniem mechanizmu pokrycia ujemnego salda obowiązującego już dla mniejszych instalacji. Analogicznie do rozwiązań przyjętych dla rynku energii elektrycznej, aukcje mają być ogłaszane, prowadzone i rozstrzygane przez Prezesa URE. W aukcjach będą mogli brać udział wytwórcy wprowadzający biometan do sieci gazowej, a wsparcie uzyskiwane w ramach systemu aukcyjnego będzie można łączyć ze wsparciem inwestycyjnym uzyskiwanym w ramach innych dostępnych mechanizmów wsparcia zgodnie z regułą kumulacji. Aukcje podzielone zostaną według mocy instalacji, jak można przypuszczać przy granicy 2 MW. Wsparcie udzielane będzie na podstawie kontraktów różnicowych przez maksymalnie 20 lat. Zwycięzcy aukcji będą zobowiązani do rozpoczęcia wytwarzania biometanu w ciągu 4 lat od dnia rozstrzygnięcia aukcji, co również jest spójne z systemem aukcyjnym dla innych technologii. Przy założeniu, że w aukcjach uczestniczyć będą projekty z kompletem pozwoleń, wymóg ten nie powinien stanowić istotnego ryzyka.  
   
• Uregulowania zasad funkcjonowania gazociągu bezpośredniego biogazu, biogazu rolniczego oraz biometanu, a więc wprowadzenia prawnej możliwości łatwiejszego i efektywniejszego wykorzystania tych paliw gazowych w bezpośrednim otoczeniu instalacji wytwarzania. Liberalizacja ma obejmować rezygnację z obowiązku uzyskiwania pozwolenia od Prezesa URE na realizację gazociągu bezpośredniego i zastąpienie go obowiązkiem powiadomienia o rozpoczęciu dostarczania biogazu, biogazu rolniczego i biometanu gazociągiem bezpośrednim.
   
• Uregulowania zasad pomiaru ilości biometanu wprowadzanego do sieci i podlegającego wcześniejszemu zmieszaniu z innym gazem w celu spełnienia parametrów jakościowych pozwalających na zatłoczenie biometanu do sieci. Rozliczenie ilościowe ma następować na zasadzie prostej różnicy pomiędzy ilością gazu wprowadzonego do sieci a ilością gazu dodanego do biometanu.
   
• Wprowadzenia dalszych ułatwień w obszarze funkcjonowania biogazowni rolniczych, m.in. poprzez umożliwienie lokalizacji instalacji wytwarzających biogaz rolniczy o mocy powyżej 1 MW na podstawie uchwały rady gminy oraz uproszczenie zasad potwierdzania w rejestrach danych wytwórców energii elektrycznej z biogazu rolniczego, ciepła z biogazu rolniczego lub biogazu rolniczego w mikroinstalacji biogazu rolniczego.

Oceniając zaproponowany zakres zmian, nie można nie zwrócić uwagi na fakt, że przepisy w tym zakresie zostały już w tym roku uchwalone przez parlament w ramach pakietu legislacyjnego obejmującego również wzbudzające szeroką dyskusję zmiany w obszarze energetyki wiatrowej na lądzie.

Choć całość proponowanych zmian ostatecznie nie weszła w życie zgodnie z założeniami, to w zakresie, w jakim dotyczyły one biogazu i biometanu, nie wzbudzały one większych kontrowersji. Należy założyć, że podobnie będzie w przypadku przepisów wynikających z przedstawionych powyżej założeń.

Niepokoić może tylko fakt, że nowe regulacje ponownie mogą zostać połączone z innymi przepisami, które niekoniecznie będą objęte politycznym konsensusem w sprawie zmian w obszarze regulacji rynku energii.     

Radosław Wasiak, adwokat, praktyka energetyczna kancelarii Wardyński i Wspólnicy