Co zmienia rozporządzenie Bruksela I bis
Zmiany w europejskiej procedurze cywilnej są może bardziej ewolucyjne niż rewolucyjne, jednak zasługują na szczegółowe omówienie. Dzisiejsze wydanie portalu poświęcamy w całości rozporządzeniu 1215/2012 (Bruksela I bis).
Od 10 stycznia 2015 roku rozporządzenie 44/2001 (nazywane Brukselą I) regulujące kwestię jurysdykcji oraz zasad uznawania i wykonywania zagranicznych orzeczeń w sprawach cywilnych zostało zastąpione przez nowe rozporządzenie 1215/2012, zwane Brukselą I bis. Wejście w życie nowego aktu prawnego stanowiło zwieńczenie ponad dwuletnich prac legislacyjnych (pisaliśmy o nich w tekście: Jest wreszcie nowe rozporządzenie Bruksela I bis) mających na celu udoskonalenie mechanizmów współpracy sądowej w sprawach cywilnych wypracowanych jeszcze w 2001 roku.
Zmiany wprowadzone nowym rozporządzeniem mają w przeważającym stopniu charakter ewolucyjny, dawna regulacja – z pewnymi wyjątkami – była bowiem uznawana za bardzo udaną. Dotykają jednakże kwestii kluczowych i fundamentalnych dla europejskiego prawa procesowego cywilnego. W przedmiocie uznawania i wykonywania orzeczeń zagranicznych jako przykład zmian można wymienić rezygnację z procedury exequatur, oznaczającej konieczność zatwierdzenia wykonalności orzeczenia przed jego faktycznym wykonaniem na terenie innego państwa członkowskiego. W zakresie zasad ustalania jurysdykcji najbardziej kluczowe zmiany zaszły natomiast w stosunku do umów jurysdykcyjnych (niwelujące potencjał do nadużyć – tzw. italian torpedoes związany z dotychczasowymi rozwiązaniami) oraz w odniesieniu do zasad regulujących zawisłość sprawy w sytuacjach transgranicznych (tzw. zasada lis pendens).
Zakres zmian był na tyle duży, że postanowiliśmy całe wydanie portalu „Co do zasady” poświęcić wyłącznie nowemu rozporządzeniu Bruksela I bis oraz europejskiemu prawu procesowemu cywilnemu w ogólności. Poza tekstami omawiającymi szczegółowo reformę wprowadzoną 10 stycznia [Wykonywanie i uznawanie orzeczeń zgodnie z rozporządzeniem Bruksela I bis, Zmiany regulacji dotyczących umów jurysdykcyjnych i kres italian torpedos, Skomplikowane relacje postępowań sądowych i arbitrażowych na gruncie rozporządzenia Bruksela I bis, Środki tymczasowej ochrony w sprawach transgranicznych] znajdą w nim Państwo również artykuły przypominające regulacje i zasady z zakresu współpracy sądowej w sprawach cywilnych, które nie uległy zasadniczym zmianom [Jak ustalić, którym sądom przysługuje jurysdykcja w sporze wynikającym z umowy, Nowe rozporządzenie Bruksela I bis wpłynie na sytuację przedsiębiorców nie tylko w Europie, Jurysdykcja w sporach korporacyjnych na gruncie rozporządzenia Bruksela I bis].
Nowe rozporządzenie Bruksela I z pewnością będzie miało ogromny wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego, a w szczególności na współpracę sądową państw członkowskich w sprawach cywilnych. Wiele z wprowadzonych zmian można określić mianem przełomowych. Mamy nadzieję, że specjalne wydanie portalu Co do zasady okaże się dobrym przewodnikiem po meandrach rozporządzenia Bruksela I bis i wprowadzi Państwa w nową rzeczywistość europejskiego prawa procesowego cywilnego.
Jan Ciećwierz, praktyka postępowań sądowych i arbitrażowych kancelarii Wardyński i Wspólnicy
